Fotopersbureau Het Zuiden, 17 april 1935
Frans Johan van Lanschot
's-Hertogenbosch 16 september 1875 - Helvoirt 28 oktober 1949 (74)
Archief
Losse stukken en kleine collecties, 1533-1994NL-HtSA Archiefnummer 1021
Erfgoed 's-Hertogenbosch
|
|
Biografie
Frans Johan van Lanschot
|
Geboren op 16 september 1875 te 's-Hertogenbosch, gehuwd op 31 augustus 1903 te 's-Hertogenbosch, overleden op 28 oktober 1949 te Helvoirt (huize Zwijnsbergen). Frans Johan studeerde rechten en werd griffier van het kantongerecht te 's-Hertogenbosch. Hij was schoolopzichter, afdelingssecretaris van de Nederlandse Heide Maatschappij en commissaris van de NV Zuid Nederlandsche Stoomtramweg Maatschappij te Breda, die in 1933 opging in de NV Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten (BBA). In 1917 werd hij benoemd tot burgemeester van 's-Hertogenbosch. Deze functie bekleedde hij tot 1941. Maria Johanna Henrica Meeuwen: geboren op 29 januari 1882 te 's-Hertogenbosch en overleden op 19 december 1957 te Helvoirt (Zwijnsbergen). Zij was actief in de Maatschappij tot verzachting van het lot van behoeftige Kraamvrouwen. | |
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)Duijvendak
Mr. Frans Johan van Lanschot
's-Hertogenbosch 25 juli 1875 - Helvoirt 28 oktober 1949Huwde te 's-Hertogenbosch 1903 Jkvr. Maria Johanna Henrica van Meeuwen ('s-Hertogenbosch 29 januari 1882 - Helvoirt 19 december 1957) (dochter van Jhr. Mr. Ludovicus Cornelis Josephus Andreas en Henrica Antonia Theresia Mahie). In (pj) 1910 schoolopzichter, afdelings secretaris Nederlandse Heide Maatschappij. Vermeld op lijst van hoogstaangeslagenen (pj) 1910. De echtgenote was in (pj) 1910 actief in de Maatschappij tot verzachting van het lot van behoeftige kraamvrouwen. | 326 |
Maarten Duijvendak, Rooms, rijk of regentesk ('s-Hertogenbosch 1990) 326
Functies
Frans Johan van Lanschot
Functies / onderscheiding(en)
- Burgemeester 's-Hertogenbosch, 1917-1941
-
Stadspenning 's-Hertogenbosch (goud), september 1941
Genealogie
Oe gotte kčk daor
Drie bomen
door Henny Molhuysen|
Op een zilveren achtergrond staan drie groene bomen, met daarvoor een kleine rode burcht. Zo ongeveer luidt de omschrijving van het wapen van de familie Van Lanschot. Deze familie heeft Den Bosch twee burgemeesters geleverd. Van oktober 1880 tot aan zijn plotselinge overlijden in december 1883 was mr. H.F.M. van Lanschot eerste burger van Den Bosch. Tijdens zijn bewind werden de eerste huizen gebouwd op de voormalige vestinggronden. Rond de Hekellaan verscheen een plantsoen. In 1881 werd de stad een knooppunt van spoorwegverbindingen, terwijl een jaar later De Oeteldonksche Club werd opgericht.
In september 1917 werd zijn zoon, mr. F.J. van Lanschot, burgemeester. Deze functie zou hij bijna 25 jaar uitoefenen. Van Lanschot wordt gekenmerkt door een grote betrokkenheid met zijn stad Den Bosch. Daar zette hij zich ook volledig voor in. In 1927 bijvoorbeeld hield hij voor de KRO-radio een praatje over Den Bosch. Hij nodigde toen heel Nederland uit voor een bezoek aan de Hertogstad. Hij beloofde tevens op een Brabantse koffietafel te trakteren. Van Lanschot heeft het geweten. Duizenden luisteraars bezochten de stad. Het Bossche bedrijfsleven bood zo'n tweehonderd personen tegelijk een maaltijd aan in de Raadskelder. De burgemeester leidde de bezoekers hoogstpersoonlijk rond in de Sint-Jan.
Burgemeester Van Lanschot heeft ervoor gezorgd dat er in zijn geboortestad een standbeeld van Jeroen Bosch geplaatst werd. Er kwam ook een standbeeld van kardinaal Van Rossum. Hij was de grote man achter de bouwplannen voor een nieuwe veemarkt (1931) en de Koninklijke School voor Kunst, Techniek en Ambacht (1927), de huidige HTS. Frans van Lanschot stimuleerde de woningbouw en hij zorgde voor verkeersverbeteringen. In 1939 verdween bijvoorbeeld het doorgaand verkeer uit de stad, omdat de traverse door Het Zand werd aangelegd.
In 1941 trad burgemeester Van Lanschot af, ondermeer omdat de Duitse bezetter maatregelen trof die hem helemaal niet aanstonden. Op 10 september nam hij ontslag, een week nadat de 50.000ste Bosschenaar was geboren („Dč-me-dč op 't scheije van de mert nog gebeure mot, jungske.. Dč za'k nooit vergete...!”).
De emotionele afscheidstoespraak tot de gemeenteraad eindigde met de woorden: „Ik heb mijn best gedaan mijn vaderstad tot het eind voor te gaan. Vaarwel 's-Hertogenbosch, verwacht een andere Heer!”
Nog acht jaar heeft de heer Van Lanschot van zijn rust kunnen genieten. In 1949 overleed hij op Huize Zwijnsbergen in Helvoirt op 74-jarige leeftijd.
Het belangrijkste project dat onder het bewind van Van Lanschot werd uitgevoerd, was de stadsuitbreiding De Muntel. Hiermee werd in 1917 begonnen. In deze wijk is op sommige punten de invloed van Van Lanschot nog steeds merkbaar. Bijna onopgemerkt heeft hij op enkele plaatsen groepjes van drie populieren laten plaatsen, als een herinnering aan zijn familiewapen. Hetzelfde heeft hij laten doen op de Pelssingel, genoemd naar de gemeentesecretaris Th. Pels. Deze heeft zijn functie bijna dertig jaar uitgeoefend, de laatste drie jaar naast burgemeester Frans van Lanschot. De heer Pels overleed in 1920.
|
Brabants Dagblad donderdag 22 november 1984
Ridderorden
Lanschot, Mr. Frans Johan
|
Burgemeester, 's-Hertogenbosch; geboren 16 september 1875 te 's-Hertogenbosch; zoon van Mr. Henri Ferdinand Maria, burgemeester, en van Johanna Paulina Walburga Kraemer. Gymn. Katwijk, 1896 Universiteit Utrecht, 1902 Dr. in de rechten, 1905 Schoolopziener arr. Waalwijk, 1907 Lid Gemeenteraad, 1910 Griffier kantongerecht, 1909 Secretaris van de Tiendcommissie te 's Bosch, 1917 Burgemeester 's Bosch, 1914 Regent Thesaurier van Lanschotstichting, 1927 Griffier Illustre Lieve vrouwe broederschap sedert 1318 te 's Bosch, 1919 Directeur van fonds Koning Willem III van Helenaveen, 1909 Secretaris-penningmeester van minvermogende ooglijders. NL3 (1935), ON4, GG3. Trouwt Jkvr. Maria Johanna Henrica van Meeuwen, geboren 1882 te 's Bosch. | |
W. Baron Snouckaert van Schauburg e.a., De Nederlandsche ridderorden 1900-1936 1 (1937) 211
Wapenboek II
Wapenboek II der zeereerwaarden Heeren Broeders der Illustre Lieve Vrouwe Broederschap
sedert 1318 gevestigd te 's Hertogenbosch Candidandus 1896 Broeder 1923 Griffier 1927 Burgemeester van 's Hertogenbosch 1917-1941 Bedankt als griffier 1947 Toeziend Proost 1947 Obiit 28 Oct. 1949 | 23v |
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)Artikelen
| 1928 |
RedactieDe boomplantdag in Den BoschBrab. III (14 maart 1928) |
|
| 1935 |
RedactieBurgemeester van Lanschot benoemd tot de ridder in de Orde van den Ned. LeeuwNoordbrabantsch Dagblad Het Huisgezin woensdag 31 juli 1935 |
|
| 1938 |
H. BrugmansLanschot, Frans Johan van
Persoonlijkheden in het Koninkrijk der Nederlanden in woord en beeld (1938) 893-894
|
|
| 1941 |
RedactieNotulen. Openbare vergadering van den gemeenteraad van 's-Hertogenbosch op vrijdag 29 augustus 1941 des namiddags te 4 uur. Punt van behandeling: ontslagaanvrage van den hoogedelachtbarenheer mr. F.J. van Lanschot uit zijn ambt van burgemeester van 's-HertogenboschGemeente 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1941) |
|
| 1949 |
VerslaggeverMr. F.J. van Lanschot, oud-burgemeester van 's-Hertogenbosch overleden
Proviciale Noord-Brabantse Courant Het Huisgezin, zaterdag 29 oktober 1949
|
|
| 1950 |
H.J.M. EbelingIn memoriam mr. F.J. van Lanschot. Oud-burgemeester van 's Hertogenbosch overleden te Helvoirt op 28 october 1949Jaarverslag Vereeniging voor Penningkunst 1949. s.n. (Amsterdam 1950) 7, 10 |
|
| 1958 |
H.F. van den EerenbeemtOntginningen in Noord-Brabant bij de aanvang der 19e eeuw. De activiteiten van Th.C. van Rijckevorsel, A. Martini en F. van Lanschot in VughtBrabantia 7 (1958) 113-138 |
|
| 1984 |
Henny MolhuysenOe gotte kčk daor : Drie bomenBrabants Dagblad donderdag 22 november 1984 |
|
| 1985 |
RedactieLanschot, Frans vanEncyclopedie van Noord-Brabant 2 (1985) 383 |
|
| 1992 |
Th. Cuijpers, M. van der Heijden, J. van Oudheusden, H. Roosenboom, e.a.Brabantse biografieën. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende NoordbrabandersBoom - Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening (Meppel - Amsterdam - 's-Hertogenbosch 1992) |
|
| 1993 |
A. VosBurgemeester van Lanschot is verdrietigTussen De Voorn en Loevestein 82/83 (1993) 170-171 |
|
| 1995 |
Ton KappelhofBurgemeester - burgervader : De installatie van burgemeester F.J. van Lanschot in 1917
's-Hertogenbosch 4 (1995) 129-132
|
|
| 1995 |
Jan WalravensBossche burgemeesters in perspectief 1850-1970
's-Hertogenbosch 4 (1995) 115-128
|
|
Boeken
| 1956 |
H.F.J.M. van den EerenbeemtF. van Lanschot als intermédiaire tussen de Nederlandsche Handel-Maatschappij en de nijverheid in Noord-Brabant (1825-1846)Centrale drukkerij | Nijmegen 1956 |
|
| 1972 |
F.G.G. GoversHet geslacht en de firma F. van Lanschot 1737-1901Stichting Zuidelijk Historisch Contact XXV | Tilburg 1972 |
Afbeeldingen
-
1917-1941
/0147.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Portret van burgemeester Frans Johan van Lanschot (1875-1949)<br><b>Vervaardiger:</b> Herman Moerkerk<br><b>Datering:</b> 1917-1941<br><b>Nummer:</b> 10534.04<br><b>Bron:</b> Het Noordbrabants Museum (HNBM)]")
-
1925
/geen afbeelding.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Beiaardklok b(h)]")
-
1935
-
1941
/0169.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Burgemeester van Lanschot met 50.000ste inwoner van 's-Hertogenbosch<br><b>Vervaardiger:</b> Herman Moerkerk<br><b>Datering:</b> 1941<br><b>Nummer:</b> 0057698<br><b>Bron:</b> Erfgoed 's-Hertogenbosch]")
-
1947-1948
/0104.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> F.J. van Lanschot (1875-1949)<br><b>Vervaardiger:</b> Jan Sluijters (1881-1957)<br><b>Datering:</b> 1947-1948<br><b>Bron:</b> Het Noordbrabants Museum (HNBM)]")
-
28 oktober 1949
.jpg "body=[<b>Beschrijving:</b> Bidprentje Frans Johan van Lanschot (1875-1949)<br><b>Datering:</b> 28 oktober 1949<br><b>Bron:</b> Collectie Toine Janssen]")
Literatuur en bronnenpublicaties
Biografisch Woordenboek van Nederland 4 (1994) 289
Maarten van Boven, Bossche Heeren : Een biografie van het Bossche sociëteitsleven 1789-2019 (2019) 71, 79, 86-87, 93, 108, 176, 188
H.J. Dieben, Biografisch Lexicon (1928) 80-81
Lucas G.C.M. van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap (2012) 463-464
Klaasje Douma, De adel in Noord-Brabant, 1814-1918 (2015) Bijlage 47, 50, 108, 156, 169
Maarten Duijvendak, Rooms, rijk of regentesk (1990) 326, 333
H.F.J.M. van den Eerenbeemt, Geschiedenis van Noord-Brabant (1996-1997) II. 322
J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIV (1976) 379
F.J. van Gaal, Socialisme en zelfstandige arbeidersbeweging in 's-Hertogenbosch 1886-1923 (1989) 19, 300, 337, 374, 379, 425, 430
F.G.G. Govers, Het geslacht en de firma F. van Lanschot 1737-1901 XXV (1989) 30n, 256, 263, 267, 268
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 234
Nel van der Heijden Rogier, Slager : Acht Bossche kunstenaars en een museum (2015) 64-66, 78, 176
Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 64, 67, 153, 240, 243
Willem Huberts, Soli Deo : Wouter Lutkie (1887-1968) : Biografie van een priester-fascist (2022) 159
Paul Kriele, Ge kunt me nog meer vertelle... (1989) 151-153
Nederland's Adelsboek (1930) 149; (1934) 151; (1937) 19; (1938) 158; (1942) 37; (1949) 85; (1955) 189; (1960) 184; (1965) 250; (1967) 173; (1969) 63; (1971) 249; (1974) 184; (1980) 236; (1982) 357; (1987) 240
C. Peeters, De Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch (1985) 83, 100, 134, 164, 267, 430
W. Baron Snouckaert van Schauburg e.a., De Nederlandsche ridderorden 1900-1936 1 (1937) 211
M.H.M. Spierings, Het Schepenprotocol van 's-Hertogenbosch 1367-1400 LIX (1984) 49n, 61n
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 239, 273, 276, 318, 344, 362-365, 372, 396-399, 400
A.J.J. van de Well, Beschrijvende catalogus van de Historische Verzameling der Schutterij te 's-Hertogenbosch (1910) 11
Th. A. Wouters, Van bedeling naar verheffing XI (1968) 79
Th. A. Wouters, Van verheffing naar begeleiding XII (1968) 11, 15, 17, 40
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |